Boya Hataları 6 – Balık Gözü

balık gözüüBalık gözü kusuruna, boya içinde bulunan düşük yüzey gerilimli bir akışkan yol açar. Bu , genellikle, bir yağ damlacığı, iyi çözünmemiş, dolayısıyla boya içinde homojenize olmamış bir silikon yağı damlacığı, ya da köpük kesici katkı olur. Dolayısıyla, balık gözü kusurunda, oluşan kraterin ortasında katı malzeme bulunmaz; buna karşın düzgün yayılmış bir sıvı bulunur (bu diğer boya elemanlarıyla kısmen karıştığı için boya olarak algılanabilir). Etrafında, tipik krater çöküntüsü ve bunu izleyen bir kenar yükseltisi bulunur.

fish eyesYüzeyin yeteri kadar temizlenmemsinden kaynaklanan bir sorundur. Çapları 0,5 ile 3 mm. arasında olan, son kat yüzeyinde bulunan çukurlardır. Problem son kat yüzeyinde görülebileceği gibi, alt katlara kadar inen çukurlarda da olabilir. Vernik uygulanmış olan yüzeylerde daha sık rastlanır.

Tam homojenleşmemiş akışkan, zamanla boya içinde daha iyi çözünebildiğinden, başlangıçta balık gözü kusuru gözlenen boya yaşlandıkça kusur kaybolabilir ya da azalabilir. Eğer absorplayıcı (soğurucu) bir filtre kullanılırsa, süzme de bazen yararlı olur. En etkili önlem, balık gözünün nedenini belirlemek ve kusura yol açan malzemeyi formül içinden ya da çevreden uzaklaştırmaktır.

NEDENLER:

Genel olarak;

  • Yanlış veya yetersiz yüzey temizliği ve hazırlığı,
  • Bal mumu, silikon, yağ veya gres kaynaklı kirlenme,
  • Sabun artıkları, deterjan ya da metal temizlik ürünlerinden kaynaklı kirlenme,
  • Cila veya silikon içerikli aerosol sprey kullanımından kaynaklı kirlenme,
  • Kompresörün içinde hava , su gibi maddelerin bulunması,
  • Çözücü bir temizleyici yerine tiner/redüktör kullanılması,
  • Dolu olmayan boya kutusunun aşırı çalkalanması,
  • Düşük kaliteli veya çok eski boya kullanımı ve önceki onarım etkileri gibi sebepler sıralayabiliriz.

Bu nedenleri detaylandırmak gerekirse;

  • İnsan: Kirli elbiseler, kauçuk eldivenler, cilt ve saç spreyleri.
  • Uygulama kabini: Makinelerin hareket eden kısımlarındaki yağlar, plastik parça yüzeylerinde bulunan kalıp ayırıcı maddeler, hortumlar, sızdırmazlık contaları, uygun olmayan yağlar,kirli tavan ve taban filtreleri.
  • Boyama ürünleri: Katkı maddelerinin yanlış kullanımı (fazla miktarda silikon giderici ilavesi), uygun olmayan tiner ve sertleştirici.
  • Boyanacak yüzey: Kalıp ayırıcı maddeler (plastik parçalarda), kayganlaştırıcı katkılar, lehim pastası, izolasyon malzemelerinden gelen amyant ve yağ.
  • Boyama yardımcı malzemeleri: Yeni süngerlerdeki kalıp ayırıcı maddeler, uygun olmayan temizleyiciler, maskeleme bandı yapıştırıcıları.
  • Çevre: Çevredeki işyerlerinden (polish, yağ, kalıp ayırıcılar, tozlar) ve binadaki izolasyon maddelerinden gelebilecek etkiler.

ÖNLEMLER:

  • Çeşitli kaynaklardan gelen yağ,wax ve silikon engellenmeli,
  • Boyamaya yardımcı malzemelerden örneğin yeni süngerlerdeki kalıp ayırıcı maddeler ,uygun olmayan temizliyiciler, maskeleme bandı yapıştırıcıları gibi etkilerden korumaya çalışılmalı,
  • Atölyede silikon içeren tüm ürünlerin olabildiğince uzak kullanıldığından emin olunmalı,
  • Yüzey aktif maddeler kullanılarak yüzey gerilimi düşürülmeli,
  • Kompresyon havasında yağ olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bu kontrol temizliğinden emin olunan bir panel üzerine belirli bir süreyle hava püskürtüp ve arkasından yüzeye boya uygulaması yaparak gerçekleştirilebilir.

ONARIM:

  • Sorunsuz yüzeye inilinceye kadar zımpara yapılır.
  • Balık gözü eliminatörü ekleyerek etkilenen bölge yeniden spreylenir. Astarda renkli balık gözü eliminatörü kullanılmamalıdır.
  • Doğru astar ve son katlar kullanılarak tekrar boyama yapılır.
  • Önerilen çözücü temizleyici ardından deterjan ve sıcak su ile boyanacak yüzey temizlenip temiz bez ile kurulanmalı,
  • Rutin olarak hava filtrelerini değiştirerek drenajdaki hava beslemesinin temizliği korunmalıdır.

KAYNAKLAR:

  1. Transtar Autobody Technologies, Paint Defect/Troubleshooting Guide, Erişim tarihi: 19 Temmuz 2016, https://www.tat-co.com/TranstarAutobodyTechnologies/media/TATCo/Product%20Assets/Flyers/Z632-Paint-Defect-Troubleshooting-Guide.pdf
  2. Kansai Altan, Boya Kusurları, Erişim tarihi: 18 Temmuz 2016, http://www.kansaialtan.com/icerik/krater_272
  3. As-Kim Boya, Boya Kusurları, Erişim tarihi: 18 Temmuz 2016, http://www.askimboya.com/pdf/boya-kusurlari-silikon-acilmasi.pdf
  4. Sor Morine, Boya Hataları, Erişim tarihi, 18 Temmuz 2016, http://www.sormarine.com/boya-hatalari/